2) Mobbing'in Nedenleri ve Süreçleri

Mobbing'in Nedenleri

1. Yönetimin mükemmelik arayışı
2. Etik degerlerin kaybolmasi: etik dışı davranışların normal karşılandığı, bazı değerlerin çoktan kaybedildiği kurumlar, mobbing’in oluşmasi için ideal ortamlardır.
3. Örgut yapısındaki radikal değişiklikler
4. Duygusal zekadan yoksunluk: Özellikle liderlik görevini üstlenmiş kişilerin çalışanlarına karşı takınması gereken tavırlar konusunda başarılı olamaması ofis içindeki gerginlikleri tırmandıracak, huzurlu bir ortam oluşmasını engelleyecektir.
5. İşyerinde maruz kalınan yüksek derecede stres
6. İşyerindeki monotonluk: her gün aynı mekana gidip aynı şeyleri yapmaktan sıkılmış kişilerin, sırf rutin hayatlarina biraz renk katmak, dedikodu malzemesi çıkarmak, bir şeyle meşgul olmak icin böyle bir yıldırma politikasina giriştikleri de görülmüştür.
7. Örgut bireylerinin genel özellikleri
(www.insankaynaklari.com)

Bu konuda, biraz geniş bir alıntı ile konuyu daha kapsamlı ele almak doğru olur:

“Mobbing Tiplojisi ve Süreçleri

Prof. Dr. Heinz Leymann 45 ayrı mobbing davranışı tanımlayarak 5 grupta toplar – her mobbing durumunda bunların hepsinin bulunması şart değildir.

Birinci grup: kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu etkilemek

1-üstünüz kendinizi gösterme olanaklarını kısıtlar.
2-sözünüz sürekli kesilir.
3-meslektaşlarınız veya birlikte çalıştığınız kişiler kendinizi gösterme olanaklarınızı kısıtlar.
4-yüzünüze bağırılır ve yüksek sesle azarlanırsınız.
5-yaptığınız iş sürekli eleştirilir.
6-özel yaşamınız sürekli eleştirilir.
7-telefonla rahatsız edilirsiniz.
8-sözlü tehditler alırsınız.
9-yazılı tehditler gönderilir.
10-jestler ve bakışlar yolu ile ilişki reddedilir.
11-imalar yolu ile ilişki reddedilir.

İkinci grup: Sosyal ilişkilere saldırılar

1-çevrenizdeki insanlar sizinle konuşmazlar.
2-kimseyle konuşamazsınız, başkalarına ulaşmanız engellenir.
3-size diğerlerinden ayrılmış bir iş yeri verilir.
4-meslektaşlarınızın sizinle konuşması yasaklanır.
5-sanki orada değilmişsiniz gibi davranılır.

Üçüncü grup: itibarınıza saldırılar

1-insanlar arkanızdan kötü konuşur.
2-asılsız söylentiler ortada dolaşır.
3-gülünç durumlara düşürülürsünüz.
4-akıl hastasıymışsınız gibi davranılır.
5-psikolojik değerlendirme geçirmeniz için size baskı yapılır.
6-bir özrünüzle alay edilir.
7-sizi gülünç düşürmek için yürüyüşünüz, jestleriniz veya sesiniz taklit edilir.
8-dini veya siyasi görüşünüzle alay edilir.
9-özel yaşamınızla alay edilir.
10-milliyetinizle alay edilir.
11-öz güveninizi olumsuz etkileyen bir iş yapmaya zorlanırsınız.
12-çabalarınız yanlış ve küçültücü şekilde yargılanır.
13-kararlarınız sürekli sorgulanır.
14-alçaltıcı isimlerle anılırsınız.
15-cinsel imalar.
Dördüncü grup: kişinin yaşam kalitesi ve mesleki durumuna saldırılar

1-sizin için hiçbir özel görev yoktur.
2-size verilen işler geri alınır kendinize yeni bir iş bile yaratamazsınız.
3-sürdürmeniz için size anlamsız işler verilir.
4-sahip olduğunuzdan daha az yetenek gerektiren işler size verilir.
5-işiniz sürekli değiştirilir.
6-öz güveninizi etkileyecek işler verilir.
7-itibarınızı düşürecek şekilde,niteliklerinizin dışındaki işler size verilir.
8-size mali yük getirecek genel zararlara sebep olunur.
9-eviniz ya da iş yerinize zarar verilir.

Beşinci grup: Kişinin sağlığına doğrudan saldırılar

1-fiziksel olarak ağır işler yapmaya zorlanırsınız.
2-fiziksel şiddet tehditleri yapılır.
3-gözünüzü korkutmak için hafif şiddet uygulanır.
4-fiziksel zarar.
5-doğrudan cinsel taciz.

Bir süreç olarak mobbing

Alman endüstri psikologu ve tıp bilimcisi Dr. Heinz Leymann, mobbing sürecinde beş aşama belirlemiştir:

Birinci aşama: anlaşmazlık
Kritik bir olayla, bir anlaşmazlıkla karakterize edilir. Henüz mobbing değildir fakat mobbing davranışına dönüşebilir.

İkinci aşama: saldırgan eylemler
Saldırgan eylemler ve psikolojik saldırılar, mobbing dinamiklerinin harekete geçtiğini gösterir.

Üçüncü aşama: yönetimin katılımı
Yönetim, ikinci aşamada doğrudan yer almamışsa da, durumu yanlış yargılayarak bu negatif döngüde işin içine girer.

Dördüncü aşama: zor veya akıl hastası olarak damgalanma
Bu aşama önemlidir.çünkü, kurbanlar zor veya akıl hastası olarak damgalanırlar. Yönetimin yanlış yargısı ve sağlık uzmanları, bu negatif döngüyü hızlandırır. Hemen her zaman, bunun sonunda, işten kovulma veya zorunlu istifa vardır.

Beşinci aşama: işine son verilme
Bu olayın sarsıntısı, travma sonrası stres bozukluğunu tetikler. Kovulmadan sonra, duygusal gerilim ve onu izleyen psikosomatik hastalıklar devam eder, hatta yoğunlaşır.

Hatta mobbing, istifa ya da işten çıkarılmanın ardından bile devam eder : mobbingcilerin önceki davranışlarını haklı çıkarmak ve şirketin kararını devam ettirmek amacıyla yapılıyor gibi gösterilir. Kurbanın saygınlığını bozmaya devam ederek kendilerini savunur, “zor kişi” masalını sürdürürler (ibid).