Yemek, sosyal bir iştir

Sosyal bir iştir, evet. Her yediğini sosyal medyada paylaşan sosyal medya bağımlılarından behsetmiyorum elbette. Ciddiyetle ele alıyorum meseleyi, çünkü yemek aynı zamanda ciddi iştir.

Yemek yalnız yenmez. Yenmemesi gerekir. Bunun birkaç sebebi var. İlki, lezzet ve faydayla ilgili, daha öznel. Yalnız yenen yemeğin tadı, olması gerektiği gibi değildir. Bu öğünden alacağınız fayda, annenizin deyişiyle "vitaminler", eksik kalır, serotonin daha az salgılanır. Tek başınıza sohbet edemez, sofrada gülüşemez, gününüzden bahsedebilemezsiniz. Tek başına yemenin hüzünlü bir yanı da var. 

İkincisi, bilimsel. Yukarıdakileri bir ölçüde de doğruluyor. Sosyal farklılıklar, gruplar, sınıflar, toplumsal cinsiyet, yaşa ya da diğer olgulara bağlı güç ve hiyerarşi de kendini besin ve yeme alışkanlıkları ile ele verebilir. Bu tarihsel ve kültürel bağlar, antopolojinin, etnografyanın, folklörün yemekle bu kadar ilgilenmesinin nedenlerinden olabilir. Yani yemek, sadece karın doyurma ya da beslenme amacı taşımıyor, sosyal bir olgu. Yemek antropolojisi dalı, yemenin bu tarafını inceliyor. 

Örneğin, mutfakta kimin ne görevi var, masada kim nerede oturuyor, kime önce servis yapılıyor, buna bakarak masasına oturduğunuz insanların kültürüne dair pek çok şeyi algılayabilirsiniz. Servis edilenler içinde o coğrafyaya ait olmayan, sonradan gelen bir besin varsa, bu besinin kökenine bakarak bu yiyeceği sunan yerin kültürel, ticari, diplomatik ilişkilerine, tarihine dair fikir edinebilirsiniz - patates, domates, mısır o masaya ticari ilişkilerle mi geldi, kolonileşmenin bir sonucu mu? Kullanılan baharatlar başka kültürden mi alıntı, yerel mi? Yöreler arasında malzeme, yöntem farkı var mı? Kuraklık mı var, mutfağı iklim mi şekillendirmiş, beslenme şekillerini bölgedeki türler mi belirlemiş?

Yemek bir deneyimdir, onu deneyim yapanlar da bu tür detaylar ve aslında damağınızdır. Anılarınız, aile tariflerinizden damağınızda iz bırakanlar, bir türlü hatırladığınız lezzeti yakalayamayışınız bu deneyimle bağlantılıdır. Yeni tadlara açık olmak, damağınızı ve deneyimlerinizi zenginleştirir, önyargılarınızdan kurtulmanıza yardımcı olur. Seyahatlerinizde denediğiniz (ya da denemediğiniz) sokak yemeklerini düşünün - denemediyseniz, o kültüre dair neler kaçırdığınızı, kendi kültürünüzle nasıl benzer ya da farklı olduğunu hiç bilemeyeceksiniz. Yemek sosyal bir iştir, açık bir zihinle yaklaşmak gerekir.