Uyku, biraz uyku...

Uyku. Dinlenme, tazelenme. Güneş uyurken zihni de nadasa bırakma. Ama zihin uyumuyor ki. REM uykusu demişler, kepenkler kapalı ama gözler bile uyumuyor. O zaman uykuya yattığımızda uyuyan nedir, kimdir?

Hab. Uyku. Rüya. Kendine göre bir alem, âlem-i hâb. Uyuyanlar alemi.

Uyku. Canlının en savunmasız olduğu hal. Yüzünün en sakin göründüğü. Olan bitenden en bihaber olduğu. Yarı ölüm hali.

Uyku, ölümle kardeştir. Thanatos ve Hypnos, karanlık ve gecenin çocuklarıdır, Erebos ile Nyx'in. Hypnos'un başının tek tarafındaki kanat bundandır, Thanatos uykuya fazlaca kapılanları alıp gider, ama Hypnos tek kanadıyla sadece âlem-i hâb'a taşıyabilir. Hypnos'un oğlu Morpheus bekler kapıda, rüyalarda görülen suretler Morpheus'un armağanıdır. Acı çekenlere de dermandır Morpheus.

Thanatos ve Hypnos resmedilirken, uykuda iki kardeş olarak görülürler. Dedim ya, uyku ölümle kardeştir, en çok uyurken ölmeye yaklaşılır da, tek kanada takılırsanız REM uykulu rüyalara, çiftse o kanatlar, uyanmamaya. Bu yüzden uyuyan iki çocuğun yüz ifadesi birbirini andırır, uyur gibidir. Annelerinin onları doğurduğu ve büyüttüğü mağaranın girişinde hoş kokulu otlar vardır, bir de akan su. Bu otların rayihası  (aromatik, son moda adı) ve suyun sesi, rahatlatıcıdır. O yüzden, huzur bulmak isteyenlerin de uğrağıdır. Hypnos, uykuya uğurlarken göz kapaklarına bu otların özünden sürer ki, Morpheus güzel rüyalar göstersin gözlere. İşte bu otların rahatlatıcı, dinginlik verici kokusu tütsü olarak resmedilir, Hypnos ise ellerinde taze çiçeklerle. Uyku tazelenmektir, dedim ya... Pre-Raphaelite'lerden Waterhouse da öyle betimlemiş onları, aynı uykuda gibi görünenlerden yine uyanacak olanın elinde çiçekler. Cennet inancı yerleşene kadar Thanatos betimlemeleri ürkütücü, çirkinken sonrasında genç ve masum bir görünüm alır. 

Şu pre-Raphaelite'lere de bir bakın aklınızdayken. Bir çağın kapanışını, yeni bir çağın bütün haşmeti ile üzerlerine çöküşünü şaşkınlıkla karşılayışlarını, öfkelerini, beklentilerini görün. Yeni olanın iyi olanı getirmesinin ne kadar zaman aldığını da düşünün sonra. Onların denk geldiği sanayi devrimi mesela... İlk basit dokuma makinesinden, bugün neredeyse insansız işleyebilen entegre tesislere ulaşırken yolda neler geçirdik mesela. Neyse, başka yazılara.

Mutlu geceler, iyi uykular...